«هموندان تاریک و روشن» برداشتی تخیلی از تاریخ ایران زمین، نوشته‌های کهن و شاهنامه گرانقدر فردوسی است. در این داستان...

نزدیک به شش هزار سال پیش، اهریمن چهار دیو برگزیدة خود را بر چهار گوشة سرزمین آزادگان به پادشاهی نشاند. این چهار دیو یا «اژی‌ها» از نیازهای مردمان نیرو گرفتند و دامنة پادشاهی خود را گسترده‌تر کردند. سپس اهریمن سربازانی همخوی خود بر مردمان گمارد تا این پادشاهی را استوار گرداند. این سربازان «مورت‌ها» بودند که با آفریدن ترس مردم را ناتوان و آسیب‌پذیر می‌کردند. این جانوران تنی مانند گرگ و رفتاری چون مردم داشتند. آنان شبانه در پهنة دشت پرسه می‌زدند مگر تنها مانده‌ای تنها و ناتوان بیابند و جانش را بستانند.

کارگزاران «اژی‌ها» مردمانی بودند که زیاده‌خواهیشان آنان را به اهریمن نزدیک کرد. این مردمان «یاتوک‌ها» بودند که با گرو نهادن هشیاری و تن و جانشان نزد «اژی‌ها»، به بخشی از نیروهای جادویی اهریمنی دست یافتند.

همة مردم سرزمین آزادگان زیر نیروی «اژی‌ها» و «یاتوک‌ها» نبودند. گروهی از مردم که در دهکده‌های کوهستانی زندگی می‌کردند از آسیب و ستم «اژی‌ها» در امان مانده و سالیان دراز کوشش داشتند دیگر مردم سرزمین خود را در رهایی از زیر یوغ اهریمن یاری دهند.

«هموندان تاریک و روشن» نبرد یک قهرمان با اهریمن نیست. همة نیروها در این رویارویی نقش خود را بازی می‌کنند و می‌توان گفت هرکدام از مردم این داستان قهرمانی است کنار دیگر قهرمانان.