در این کتاب نظرها و دیدگاه‌های کسانی را دربارة رمان می‌خوانیم که هرکدام خود یک یا چند رمان از برجسته‌ترین شاهکارهای ماندنی ادبیات جهان را خلق کرده‌اند، و موفقیت جاودانة آثارشان می‌تواند گواه اعتبار نظر و دیدگاهشان باشد. آنان از بیرون به عالم رمان‌نویسی ننگریسته‌اند بلکه تجربه‌ها و درس‌هایی را می‌آموزند که تبلور خلاقیت و تلاش مستقیم و عملی آنان در این عرصه است. کتاب ذهن خواننده را در قفس هیچ نظریة خاصی زندانی نمی‌کند بلکه او را بی‌واسطه با آراء و اقوال گوناگون و متفاوت رمان‌نویسان بزرگ آشنا می‌کند. نویسندة کتاب این آراء و اقوال را برحسب موضوع دسته‌بندی کرده، و بر هر یک مدخلی افزوده که به مقایسة دیدگاه‌های مختلف در هر زمینه و پی‌جویی مراحل تحول آن‌ها می‌پردازد.