فلسفه را می‌توان به دو گونه خواند: چنان کنجکاوی ظریفانه ویژة خلوت برج عاج‌نشینان که گرد تاریخ و تمدن، آن را آلوده نمی‌سازد و چنان کاوشی بنیادین برای دریافتن مبنا و معنای تمدن، تاریخ و فرهنگ انسانی. کتاب حاضر ابداعی در خوانش دوم از فلسفة مشاء اسلامی و خوانشی فیلسوفانه از مدرنیت غربی است. بدین منظور هم از فلسفة روشن‌اندیشی ـ که بنیان مدرنیت را گذاشته است ـ سود می‌برد و هم نشان می‌دهد که این فلسفه، خود مبتنی بر فلسفة مشاء اسلامی است. این رویکرد، بنیانی برای گفت‌وگوی میان تمدن‌ها می‌سازد و نیز می‌نمایاند که بدون پذیرش امکان گفت‌وگو، دعوت اسلام به «استماع قول و اتباع احسن»، تحقق نیافته، سوگند به «قلم» و ماندگاری به اعجاز «کتاب» بی‌توجیه می‌گردند. پژوهش حاضر با گذر از دو جریان حاکم «پیروان حکمت اسلامی» و «مخالفان فلسفة اسلامی»، که به‌طور یکسان به وانهادن ما در ذیل تاریخ غربی منجر می‌گردند، با تحقیق پیرامون دو سنت فلسفی سترگ، برای گشودن افق‌های «روشن‌اندیشی» در فلسفه و فرهنگ اسلامی گام برمی‌دارد.

***

سید حسن اخلاق، پژوهشگری از خطة افغانستان است که با تحصیل در ایران، تحصیلات حوزوی و دانشگاهی خود را تکمیل نموده و موفق به دریافت مدرک دکتر تخصصی در فلسفة غرب گردیده است. وی هم‌اکنون در دانشگاه‌های ایران و افغانستان به فعالیت علمی اشتغال دارد. دو اثر پیش‌تر منتشر شدة وی، یعنی از مولانا تا نیچه و گفتمان فلسفی اسلام و غرب، حکایت از جست‌وجوی او برای یافتن افق‌های هم‌سخنی و مفاهمه میان جهان اسلام و غرب دارد. مقالات و سخنرانی‌های وی در کنفرانس‌های بین‌المللی (سئول، واشنگتن، تهران و قم) و مجلات تخصصی، شاهدی دیگر بر این تکاپوست. دکتر اخلاق بی‌هراس از پیمودن راه‌های نرفته، همواره از سنت کهن برای گشایش افق‌های نوین بهره می‌برد، و تلاش، فهم و جسارت وی نشان دهندة آن است که می‌خواهد متفکر زمان خود باشد.