ما به طور روزمره و مدام نام سازمان ملل متحد را از جراید و اخبار می‌شنویم ، اما از چگونگی تشکیل و نحوۀ عملکرد این سازمان بین‌المللی چیز زیادی نمی‌دانیم. اکنون می‌خواهیم به مناسبت روز تاسیس این نهاد بین‌المللی به صورت مختصر و ساده دربارۀ تاریخچه و نحوۀ عملکرد این سازمان برایتان توضیح دهیم.

قبل از تاسیس سازمان ملل متحد ، نهادی بین‌المللی به نام «جامعۀ ملل» نتوانست از شروع  جنگ و درگیری‌ها و خسارات و خونریزی‌های جنگ جهانی دوم جلوگیری کند. به همین علت  پس از جنگ، فاتحان آن  تصمیم گرفتند نهادی تاسیس کنند تا عملکردی مانند جامعۀ ملل و ضعف‌های آن را نداشته باشد و وظیفۀ آن تامین امنیت و صلح بین‌المللی باشد. از کشورهای آمریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و چین، نمایندگانی در کنفرانس دامبارتن اوکس در آمریکا بر روی برنامه‌های تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحث‌های این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان و شرایط دعوت از آن‌ها بود. در طول چهار سال، سرانجام سازمان ملل متحد در 24 اکتبر سال 1945 پایه‌گذاری شد که مقر اصلی آن درنیویورک است.

دفاتر اصلی دیگراین سازمان هم درژنو، لاهه، مونترال و وین فعال است. سازمان ملل در ابتدای تاسیس، 51 عضو و امروزه 193 عضو دارد. اولین جلسۀ شورای امنیت در ۱۷ ژانویه ۱۹۴۶ در کلیسای وست مینستر لندن برگزار شد.

 شاید این سوال پیش بیاید که چنین سازمانی با چه بودجه‌‌ای اداره می‌شود. این سازمان از طریق پرداخت حق عضویت اعضا و بیشتر از کمک‌های داوطلبانه تامین می‌شود. در سازمان ملل، تمام کشورهای عضو می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مجمع عمومی اظهار نظر و در رای‌گیری ها شرکت کنند. موثرترین و قوی‌ترین نهاد این سازمان شورای امنیت است که پنج عضو دائمی آن عبارتند از آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه و چین. آن‌ها می‌توانند  تصمیمات این شورا وتو کنند. ریاست شورای امنیت هم  نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است. 10 عضو انتخابی شورا توسط مجمع عمومی و از میان حدود 190 عضو سازمان برای یک دوره دوساله انتخاب می‌شوند. هر سال، پنج عضو جدید جایگزین اعضای قدیمی‌تر می‌شوند. ایران تا به حال تنها یک دوره دو ساله عضو شورای امنیت بوده است.

سازمان ملل متحد، سازمان های تخصصی هم دارد که به صورت مستقل کار می‌کنند. هر چند تعدادی از آن‌ها قبل از تشکیل سازمان ملل هم وجود داشتند. این سازمان‌ها در زمینه‌های گوناگون فعالیت دارند. از جمله سازمان جهانی یونیسف، سازمان تجارت جهانی، سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی گردشگری و ... که درکشورهای مختلف تاسیس شده‌اند.