از تعلیق تا اجرای آثار
از تعلیق تا اجرای آثار
از تعلیق تا اجرای آثار
پژو هشگر اساطیریِ تئاتر،بهرام بیضایی
پژو هشگر اساطیریِ تئاتر،بهرام بیضایی
پژو هشگر اساطیریِ تئاتر،بهرام بیضایی
بهرام بیضاییکارگردان تئاتر،فیلمساز، نمایشنامهنویش و فیلمنامهنویس و پژوهشگر معروف ایرانی است. بیضایی در پنجم دی سال 1317درتهران و از خانوادهای اهل آران و بیگدل که به هنر تعزیه مشغول بودند، متولد شد. او علاقۀ چندانی به مدرسه نداشت و از همان دوران نویسندگی را آغاز کرد. در سالهای پایانی دبیرستان دو نمایشنامه نوشت و پس از خواندن یک سال ادبیات در دانشگاه، آن را رها کرد و به کار دولتی مشغول شد.
فعالیتهای بهرام بیضایی در سینما در سال 41 با ساخت فیلمی چهار دقیقهای سیاه و سفید شروع شد و آخرین فیلمی که از او به روی پردۀ سینما رفت بعد از 10سال فیلم «سگکشی» در سال 80 بودکه با استقبال گستردهای روبهرو شد.او تا کنون 9فیلم بلند و چهار فیلم کوتاه ساخته است. هر چند که بیضایی در عرصه های دیگری چون تهیه کنندگی، تدوین و ساخت عنوان بندی را هم تجربه کرده است.
بیضایی که یکی از بزرگترین فیلمنامه نویسان ایرانی است، درتئاتر هم آثار درخشانی دارد. بعضی از آثار پژوهشی او دربارۀ تئاتر در ایران، چین و ژاپن منبع درسی دانشجویان تئاتر قرار گرفت. اودر سال 45 اولین نمایشنامۀ خود را کارگردانی کرد و در سال 47 یکی از اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران واز بنیانگذاران آن شد. بیضایی که در اوایل دهۀ 50 استاد دانشگاه تهران شده بود در سال 60به دلایلی از همان دانشگاه اخراج شد. وی در سال 58 نمایش «مرگ یزدگرد» را پس از 10 سال دوری از تئاتر، به صحنه برد، که موسیقی آن را بابک بیات بر عهده داشت.
بیضایی در سال 71 با مژده شمسایی بازیگرتئاتر و سینما و چهرهپرداز ازدواج کرد.
او پس از 18 سال دوری از صحنه در سال 76 دو نمایش «کارنامۀ بنداربیدخش» نوشتۀ خودش و نمایشنامۀ خارجی «بانوآئویی» را همزمان در دو سالن به روی صحنه برد. این دو اثر نیز مانند بقیه آثارش با استقبال خوب مخاطبین مواجه شدند. از بیضایی در سال 84 نمایشنامهای به روی صحنه رفت که با وجود استقبال خوب مخاطبین بعد از 24، اجرا متوقف شد. «افرا» نمایش بعدی بیضایی بود که به علت تصویب نشدن فیلمنامۀ آن در سال 86 به صورت تاتر، و در تالار وحدت به روی صحنه رفت. از آخرین ساختۀ او در ایران میتوان به فیلم «وقتی همه خوابیم» اشاره کرد که در سال 87 اکران شد. بعد از آنکه تلاشهای او برای به نمایش درآمدن «سهرابکُشی» و «تاراجنامه» بینتیجه ماند، در سال 89، بههمراه خانواده تصمیم به مهاجرت به آمریکا گرفت.بیضایی پس از سالها تجربه و فعالیت دردانشگاه استنفورد ، استاد مدعو گروه ایرانشناسی شد. بیضایی درکنار تدریس و پژوهش، شروع به فعالیت در عرصۀ نمایش کرد و آثاری را که پیش از این نتوانسته بود به نمایش درآورد را به روی صحنه برد. جوایز متعدد ودر آخردکترای افتخاری را نیز در مراسمی از رئیس دانشگاه «منزیس کمپیل» دریافت کرد.
از بیضایی در سالهای زیادی که از صحنه دور بود و فرصت ساختن فیلم نداشت ،فیلمنامه و نمایشنامههایی در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر کرد که هر کدام تبدیل به منبعی برای علاقهمندان تئاتر شدند.
