1.این کتاب را شکموها نخوانند... یعنی بعضی‌هاشان بخوانند، بعضی‌هاشان نخوانند... به عبارت دیگر آن ‏ها که می‌توانند روایت یک گرسنگی هولناک را تحمل کنند، حتما بخوانند... من خودم‏ جزو این دسته هستم.

2.«گرسنه» داستان نویسنده‌ای است که نمی‌تواند غذایی برای خوردن پیدا کند. اما این موضوع به همین سادگی روایت نمی‌شود. شما با خواندن این داستان گرسنه می‌شوید، حرص می‌خورید و برای بدبختی‌های یک آدم گرسنه، احساس بدبختی می‌کنید... اگر حواس‌تان را جمع «گرسنه» کنید.

قصه در «اسلو»، بزرگ‌ترین شهر و پایتخت نروژ، می‌گذرد. نویسنده‌ای که گاه مقالاتش را جراید برای انتشار می‌پذیرند و در بیش‏تر اوقات هم دست رد به سینه‌اش می‌گذارند دنبال قوتی است تا از گرسنگی نمیرد. او حتی سه روز می‌شود که چیزی برای خوردن پیدا نمی‌کند، تا جایی که وقتی آبی یا تکه‌ نانی می‌خورد، آن را بالا می‌آورد: معده‌ای که همیشه در وضعیت گرسنگی است، نمی‌تواند با غذا رابطه خوبی پیدا کند. مرد داستان «گرسنه» هر چند وقت یک‏بار پولی به دست می‌آورد و غذایی می‌خورد اما بدنش تحمل غذا را ندارد... لرز می‌گیرد... سردرد می‌شود و هر چه خورده را بالا می‌آورد و با این اوضاع و احوال رمقی هم برای نوشتن در او نمی‌ماند.

او آس‏وپاس، گشنه، و در اوج فقر از این خیابان به آن خیابان اسلو را گز می‌کند و شدیدترین فشارهای عصبی را تحمل می‌کند. به خوردن تراشه‌های چوب پناه می‌برد تا درد گرسنگی را تحمل کند و بعد فکری مقالاتی می‌شود که به کندی پیش می‌روند. او حتی در جایی از داستان جیب کتش را می‌کند و شروع می‌کند به جویدن پارچه کتش. «کنوت هامسون» تمامی این وقایع را با روایتی گیرا و پذیرفتنی حکایت می‌کند. چه خود این وقایع را زیسته باشد و چه بویی از این دست گرسنگی‌ها نبرده باشد، آن‏چنان شفاف قصه را برای ما تصویر می‌کند که ما آن را درک می‌کنیم.

راوی‏ ‏قهرمان داستان «گرسنه» اگر بدبخت‌ترین کاراکتر تاریخ ادبیات نباشد، حتما یکی از بدبخت‌ترین‌هاست. او حسابی فقیر است، آن‏قدر که زورش نمی‌رسد چیزکی برای خوردن پیدا کند و آن‏قدر که برای این‏که مقاله‌اش را در تاریکی شب تمام کند، یک شمع بخرد. از طرفی گرسنگی زیاد اعصاب او را تحت تاثیر قرار می‌دهد و او را به شخصیتی مجنون، دیوانه و به‏شدت هیستریک تبدیل می‌کند. برای همین هم از او کارهای غیرمعمول و رفتار عجیب ‏وغریب کم نمی‌بینیم. او در میانه اخلاق و تنگدستی محض قرار می‌گیرد. از طرفی برای این‏که از گرسنگی نمیرد باید دزدی کند و از طرفی سایه سنگین اخلاق را روی شانه‌اش احساس می‌کند؛ و شاید برای همین فشار عصبی است که شاهد منش غریب او هستیم. او با این‏که روزهای زیادی را بدون پول و غذا سر می‌کند اما در شرایطی که تنها چند سکه در جیب دارد به خدمتکار یک رستوران انعام می‌دهد! راوی ‏کاراکتر «گرسنه» در اوج بی ‏پولی و بدبختی ‏از اول تا آخر داستان‏ به واقعی‌ترین معنای کلمه عزت نفسش را حفظ می‌کند.

فیلم گرسنگی بر اساس این کتاب در سال 1966 توسط هنینگ کارلسن، محصول مشترک دانمارک، نروژ و سوئد ساخته شد. در اینجا تریلر این فیلم را ببینید:

 

 

3.اما ترجمه این کتاب حکایت جالبی است. «گرسنگی» با عنوان «گرسنه» (1890) و به قلم کنوت هامسون، در ایران دو بار ترجمه شده است؛ یک‏بار به قلم دکتر غلامعلی سیار در سال 1325 که البته در سال 1382 توسط انتشارات نیلوفر تجدید چاپ شد و یک ‏بار توسط احمد گلشیری که در سال 1383 توسط انتشارات نگاه به چاپ رسید. و آخرین تجدید چاپ آن هم برمی‌گردد به سال 1392. ترجمه اول به‌دلیل بافتار زبانی قدیمی‌اش برای مخاطب امروزی نأمانوس است... بدیهی هم هست؛ برای قریب به 70سال پیش است زبانِ کتاب.

جملات اول این کتاب به ترجمه سیار چنین است: «این سرگذشت یادگار دورانی است که من با شکم به پشت چسبیده در شهر «کریستیانیا»[همان اسلو] در به در آواره بودم. هیچکس نیست که از این شهر عجیب برود و اثری بر لوح ضمیرش نماند...» (همان رسم‏الخط چاپ نخست کتاب در این نمونه رعایت شده است).

از طرفی متن ترجمه گلشیری هم زمین تا آسمان توفیر دارد با متن قبلی؛ این دفعه زبان ترجمه زبانی است شکسته و محاوره: «تموم اتفاق‌هایی که این‏جا برای من پیش اومده وقتی بوده که با شکم گرسنه تو کوچه‌ها و خیابان‌های شهر اسلو سرگردون بودم. کسی تا توی این شهر عجیب‏وغریب زندگی نکرده باشه نمی‌دونه چه جهنم ‏دره‌ای‏یه."

در هر صورت مجبورید یکی از این دو تا را انتخاب کنید... «من آن‏چه شرط بلاغست» با شما گفتم.

نویسنده : مجتبی هوشیار محبوب