عادات خوب و موثر ما انسان‌ها از همان سنین کودکی در ما نهادینه می‌شود و مابقی عمر در ما باقی می‌ماند. از همان اولین لحظه‌هایی که منتظر تولد اولین فرزندتان هستید، مکررا خواهید شنید که چقدر آموزش کتاب خواندن به کودکان بااهمیت است. بی‌راه هم نیستند، مزایای کتاب خواندن برای کودکان اثبات شده است و هر روانشناس کودکی موکدا توصیه می‌کند که برای فرزندان کتاب بخوانید و بعد هم به خود آن‌ها یاد بدهید که با کتاب دوستی و الفت داشته باشند.

از خودتان شروع کنید

اگر تا پیش از این کتاب در حاشیۀ زندگی‌تان وجود داشت، حالا زمانش رسیده که آن را به متن زندگی‌تان دعوت کنید. برای کتاب خواندن زمان ایجاد کنید. مطمئن باشید که صدها هزار کتاب در ژانر تاریخی، مذهبی، داستانی، شعر، روانشناسی، فلسفی و... وجود دارد که شما، بدون هیچ اغراقی، عاشقشان خواهید شد. اگر می‌خواهید یک کتابخوان پرورش دهید، خب خودتان هم باید کتابخوان باشید.

اگر به ماجراجویی علاقه دارید، سری به قفسۀ کتاب‌های تاریخی و جنایی بزنید. اگر همیشه در فکر راه انداختن کسب و کار خودتان هستید، کتاب‌های مرتبط با کارآفرینی و بازاریابی را تورق کنید. اگر مدتی است که سوال بی جوابی دربارۀ هستی و آفرینش دارید، کتاب‌های فسلقی گره از معمایتان باز خواهند کرد.

نوزادان را فراموش نکنید

ممکن است که فکر کنید تا زمانی که فرزندتان بیشتر اوقات روزش را درازکش می‌گذراند، با کتاب کاری ندارید، اما اینطور نیست.

اما حتی کتاب خواندن برای نوزادان هم سودمند است ( و دست‌ ِکم نمی‌توانند از سلیقۀ انتخاب کتابتان گلایه کنند) پس از آن استفاده کنید:

با صدای بلند بخوانید، هر روز بخوانید، هر کتابی را بخوانید. برای نوزاد می‌توانید هر نوع کتابی را بخوانید. از کتاب آشپزی گرفته تا رمان پادآرمانشهری و راهنمای والدین. محتوا اهمیتی ندارد. آنچه مهم است صدای شما است که ریتم ادای کلمات و متن. البته بهتر است که کتاب‌ها مناسب کودکان باشد اما فراموش نکنید که خود را محدود نکنید و فقط از خواندن لذت ببرید.

از حواستان استفاده کنید. کودکانی که برایشان کتاب می‌خوانید، یاد می‌گیرند که خواندن مفرح است و با آن می‌توان از تمام حواس انسانی استفاده کرد: کاغذها را احساس کرد، بوی چسب را استشمام کرد، تصاویر را دید، صدای کتاب خواندن والدین را شنید.

به مخاطب توجه کنید. تماس چشمی برقرار کنید، اما انتظار واکنش ویژه‌ای نداشته باشید. ممکن است اوضاع طوری به نظر برسد که انگار کودم اصلا گوش نمی‌دهد، اما آن‌ها در حال تجربه کسب کردن هستند. و همین الگوها و کارهای روزمره و عادت‌های مداوم هستند که یک عمر در آن‌ها باقی خواهند ماند.

کودکتان را مجبور به حرف زدن کنید. ممکن است فرزندتان موقع کتاب خواندن شما، صداهای نامفهومی از دهانش بیرون بدهد. به همین دلیل است که برخی از کتاب‌های مناسب سن آن‌ها از کلمات بی‌معنی یا صداهای حیوانات استفاده می‌کنند. چون تکرار آن‌ها برای نوزدان راحت‌تر است. اگر کودکتان از خود صدایی بروز داد، شما پاسخش را بدهید. اگرچه ممکن است این صداها برای شما بی‌معنی باشد اما این نوعی ارتباط برقرار کردن است.

کودک نوپا

وقتی برای کودک نوپایتان کتاب می‌خوانید، ساختار زبانی و لغوی او را می‌سازید، او را با مفاهیم ریاضی، اعداد، رنگ‌ها، اشکال، حیوان‌ها، رفتار و چیزهای مفید دیگر آشنا می‌کنید. وقتی با صدای بلند کتاب می‌خوانید، کودکتان با صدای آشنا و دوست‌داشتنی شما با کتاب ارتباط برقرار می‌کند. همین کمک می‌کند تا میان او و کتاب ارتباط موثر و خوبی به درازای عمرش برقرار شود.

در طول روز هم کتاب بخوانید. کتاب خواندن قبل از خواب عادت روزمرۀ آشنایی برای والدین کودکان نوپا است. راستی چه راهی بهتر از کتاب خواندن برای آرام کردن بمب انرژی و شیطنت و آماده کردنش برای خوابیدن وجود دارد؟ 

سعی کنید داستان‌هایی را انتخاب کنید که روند آرامی دارد و در انتها به خوابیدن اشاره می‌کند. اما هرگز کتاب خواندن در طول روز را فراموش نکنید. گاهی به او پیشنهاد که با هم کتاب بخوانید، این بهترین روش آرام کردن و تمرین تمرکز کردن با اوست. نزدیک او بنشینید، و تا غروب خورشید کتاب بخوانید و از لحظه‌ها لذت ببرید.

به سلیقۀ کودکتان احترام بگذارید. فرزندتان شما را با نظر و سلیقۀ مستقلش غافلگیر خواهد کرد. همانطور که ممکن است او از سالاد کلم شما خوشش نیاید، احتمال دارد کتاب‌هایی که انتخاب می‌کنید هم چندان باب میلش نباشد. او را تشویق کنید که احساسش دربارۀ کتاب‌ها را بیان کند و بگوید چه ویژگی‌ای را در کتاب‌ها دوست داشته، حالا بگردید و کتاب‌های بیشتری با آن ویژگی برایش پیدا کنید.

کتاب‌های متنوع بخوانید. همۀ کودکان نیاز دارند تا با انواع سنت‌ها و فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند. جستجوی کتاب‌های مختلف و خواندنشان برای آن‌ها باعث می‌شود تا در آینده در زندگی حقیقی بهتر بتوانند با تفاوت‌ها کنار بیایند و برای پذیرش تفاوت‌ها آماده شوند.

منبع: تحریریه روشن